WroGOŚCINNOŚĆ

Cykl wykładów, spotkań, warsztatów i akcji artystycznych poświęconych tematyce dyskryminacji, lęków, stereotypów i wartości wynikających ze spotykania Innego – innej narodowości, rasy, kultury, religii. Będziemy starali się rozmawiać i zadawać pytania: Czego nie wiemy? Czego i dlaczego się boimy? Jak reagować? Jak pomagać? Jak poznawać i oswajać to, co obce, groźne, dziwne? Także o tym, dlaczego Inni boją się nas. Nawiązując do pojęcia „wrogościnności” sformułowanego przez Jaquesa Derridę, chcemy podjąć dyskusję na temat różnicy pomiędzy wrogiem a gościem, relacji między gościem a gospodarzem, zapytać o warunki gościnności i o jej granice, a także o sytuację „bycia gościem” w obcych kulturowo przestrzeniach.

Temat spotykania Innego (kogoś z innej kultury, innej religii, wyznającego inny system wartości) od wielu lat jest jednym z najważniejszych zagadnień, którym zajmujemy się jako Ośrodek Teatralny. On stanowi ideową podstawę wielu naszych projektów, w tym realizowanego od kilkunastu lat festiwalu "Spoiwa kultury", na którym gościliśmy do tej pory artystów z kilkudziesięciu krajów świata.

Jednocześnie wielokrotnie staraliśmy się zwracać uwagę na problemy i los ludzi, którzy z powodów politycznych, społecznych, ekonomicznych są wykluczani, krzywdzeni, zmuszani do opuszczenia swoich domów, pozbawiani prawa do własnej kultury, tradycji i języka. Także tych, których życie jest zagrożone przez wojny, konflikty, reżimy, kataklizmy. Podczas realizowanych przez nas wydarzeń sami organizowaliśmy lub oddawaliśmy przestrzeń dla organizacji zbiórek wspierających m.in. mnichów buddyjskich – uciekinierów z Tybetu, ofiary trzęsienia ziemi w Japonii, mieszkańców Kijowa demonstrujących na Majdanie, uchodźców z Czeczenii, cywilne ofiary wojny w Syrii. Staraliśmy się rozmawiać o kulturach i narodach, które walczą o swoją tożsamość: Jakutach, Ewenkach, Tuaregach, Czeczenach, Romach, Ormianach, Kurdach. Zapraszaliśmy artystów, którzy wypowiadali się w sposób bardzo określony na trudne i niewygodne tematy. Już dwa lata temu – w kontekście zarówno Festiwalu, jak i długofalowej działalności Ośrodka - pojawiło się hasło GOŚĆ/INNOŚĆ.

Dzięki tym doświadczeniom zdaliśmy sobie sprawę, jak bardzo skomplikowane są procesy, którym wszyscy podlegamy i jak trudno jest o porozumienie w sytuacji, gdy górę bierze lęk, poczucie zagrożenia, frustracja i spowodowana tym agresja. Poznając dramatyczne nieraz biografie konkretnych osób, których losy zostały złamane przez sytuacje tak skrajne jak wojna, zaczęliśmy jeszcze mocniej rozumieć, że ludzka empatia i solidarność, dostrzeżenie w kimś drugim nie obcego, tylko drugiego człowieka, może zmienić/uratować czyjeś życie.

Oczywiste jest, że solidaryzujemy się ze wszystkimi, którzy zostali zmuszeni do ucieczki ze swoich domów. Oczywiste jest również, że zdajemy sobie sprawę ze skali problemów, które wywołuje tak masowy napływ uchodźców do Europy. W oczywisty sposób niepokoi nas fakt, jakiego typu emocje ujawniają się obecnie w nas wszystkich i jakim językiem je wyrażamy.

Dlatego właśnie uważamy za swój obowiązek wspieranie akcji, które podejmują konkretne wymierne działania na rzecz ludzi, którzy potrzebują pomocy – zarówno tutaj, w Europie, jak i w miejscach objętych konfliktami zbrojnymi. Dlatego także mamy poczucie, że w obecnej sytuacji niezbędny staje się głęboki, otwarty na różne poglądy dialog, który ma być przede wszystkim próbą słuchania się nawzajem, rozumienia drugiego człowieka, porozumiewania bez przemocy. A będzie to możliwe tylko w sytuacji, kiedy stworzymy wspólną, neutralną, bezpieczną przestrzeń spotkania.

Zapraszając Państwa na kolejne odsłony projektu WROGOŚĆINNOŚĆ, zapraszamy do kontynuacji rozmowy, którą rozpoczęliśmy już dawno, a która jest teraz - naszym zdaniem - szczególnie potrzebna.

Chcemy przede wszystkim spróbować zrozumieć, co się dzieje w nas i wokół nas, jakie są przyczyny i konsekwencje procesów, które zachodzą, jak szukać wspólnych i systemowych rozwiązań, które nie będą prowadziły do eskalacji napięć. Jak nie stawiać murów, zachowując jednocześnie poczucie bezpieczeństwa.

Kuratorka projektu: Weronika Fibich